“Geef me de tijd” lijkt een baby te vragen. Rondom deze wens ontwikkelde Emmi Pikler, moeder en arts, een respectvolle manier van omgaan met je baby.

De Pikler Methode is erop gericht om je kind de tijd te geven om zichzelf te ontwikkelen. In het zo gekregen vertrouwen en respect ontwikkelt een kind haareigenwaarde. Elke aansturing van een ouder doet daar inbreuk op. In Piklers methode is het belangrijk dat de verzorging van zuigelingen en peuters volgens een vaste volgorde verloopt: verzorgen, eten, spelen en dan slapen, waarbij het slapen meteen volgt op de eerste signalen van slaap.

Het kind mag zich dus volledig ontwikkelen binnen eigen timing en wordt niet gestimuleerd, behalve door spelmateriaal wat uitdaging biedt. Dat kan met speelgoed dat steeds is aangepast aan wat het kind nu goed kan gebruiken om zich te ontwikkelen en vooral wat het kind nu interesseert.

Emmi Pikler

Emmi Pikler was een kinderarts en begeleidde veel kinderen en moeders in haar praktijk. Zij was ervan overtuigd dat een baby vanaf het begin al veel kan, ook al is het afhankelijk. Zij ontwikkelde ideeën over hoe een kind zich op haar best ontwikkelt. Dit heeft ze uitgebreid getest en bijgesteld in een kindertehuis in Boedapest. Op die manier had ze massa’s materiaal voor onderzoek. De uitkomst van haar manier van werken was dat, hoewel opgegroeid in een kindertehuis en wees, deze kinderen allemaal succesvolle volwassenen zijn geworden.

Emmi Pikler (foto Pikler Hongarije)

Het kindertehuis is nu een kinderdagverblijf en er wordt nog steeds gewerkt op de door Emmi Pikler ingestelde manier. Diverse kinderopvang organisaties in Nederland en België werken op basis van haar ideeën. Link: Emmi Pikler Stichting Nederland.

De Pikler methode van opvoeden geeft ritme in verzorgen, eten, spelen en slapen

Verzorging: vertel wat je doet

Het bijzondere aan het verzorgen is, dat je het kind van meet af aan als een persoon ziet en respectvol benadert. Dat houdt in dat je eerst met woorden contact maakt en daarna door de aanraking. Alles wat gaat gebeuren benoem je, bijvoorbeeld: “ik ga nu je luier verschonen” en dan beschrijf je wat je doet en wat er gebeurt: “ik maak nu je luierpakje los, dat kan een beetje koud zijn”. Het kind kan daardoor met je meegaan en bijvoorbeeld meegeven in de beweging in plaats van zich stijf maken, omdat zij niet weet wat er gaat gebeuren. Het helpt je ook langzamer te worden. En die tijd heeft je baby nodig om zich aan te passen. Als je de baby na het badje afdroogt en helemaal oliet op subtiele zachte wijze, dan benoem je daarbij alle lichaamsdelen.

De voeding: fles of borst

Wat het kind ook krijgt, moedermelk of melk uit een fles of beker, geef het op zo’n manier dat het haar gevoel van eigenwaarde en zelfbeschikking behoudt. Hoe doe je dat?
Door voldoende tijd te nemen. En als zij aangeeft genoeg te hebben is het genoeg of als zij meer wil, krijgt zij meer. Als het kind zelf de fles kan vasthouden of uit een glas kan drinken laat je haar dat doen. Tijdens de voeding is er een intens contact en als het kind in iets helemaal opgaat wacht je tot zij zich tot jou wendt. Bijvoorbeeld, nadat je hebt gezegd wat je van plan bent. Of je neemt haar heel langzaam en geleidelijk mee.

Speeltijd

Na de voeding krijgt je kind ruim de tijd om zelf te spelen. Daarvoor leg je haar op haar rug met voldoende passend en uitdagend speelgoed om zich te vermaken en zich te ontwikkelen. Tot zij moe wordt. De eerste tijd heeft je kind genoeg speelgoed aan zichzelf: haar handen en onderzoekende mond, haar kleren en later haar vingers of haar voeten. Nog later zijn het houten speeltjes of bekertjes, kommetjes en bakjes. Die kan zij op allerlei manieren gebruiken bijv. door ermee op de grond te schuiven of te slaan en zo muziek te maken.

Het slapen

Zodra een kind de eerste tekenen vertoont van slaap breng je haar naar bed: “Ik zie dat je slaap hebt, kom ik breng je naar je bed”. Of “Ik zie dat je moe bent, kom dan mag je lekker uitrusten in je bed”. Als je die tekenen mist, dan merk je dat je kind gaat jengelen, zeuren of huilen. Het kan ook zijn dat zij juist drukker wordt, alsof er aan haar energie geen eind komt. Dat is een duidelijk signaal dat je kind zich over de slaap heen heeft gebracht. Het is dan een stuk moeilijker de rust te vinden.

Vraag: wat zijn de signalen waaraan je bij jouw kind merkt dat het slaap heeft?

Brein aan het werk tijdens slaap

Sommige ouders beweren dat hun kind nooit slaapt of weinig slaap nodig heeft. Ik denk dat alle kinderen en vooral hun zo actieve breinen slaap nodig hebben. In dat rustmoment organiseert het brein zich en legt alles weer gereed voor een volgende ronde leren. Een kind leert nooit meer zoveel als in het eerste jaar van haar leven. Daarom slapen baby’s zoveel. En als je kind wakker wordt begint er weer een nieuwe reeks van verzorging, eten, spelen en slapen.